Wari Medeniyeti.

 

Wari Medeniyeti.

Wari medeniyet c arasındaki antik Peru kıyı ve dağlık bölgelerde gelişti. 450 ve c. 1000 CE. Başkent Huari'de bulunan Wari , büyük bir karayolu ağıyla birbirine bağlanan eyalet başkentleri tarafından yönetilen bir imparatorluk kurmak için kontrol ettikleri çeşitli manzaraları başarıyla kullandı . Bir imparatorluğu ve sanatsal tarzı sürdürme yöntemleri, sonraki İnka medeniyeti üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktı .

Wari, Tiwanaku ve Pukara merkezli diğer büyük Orta Ufuk (yaklaşık MS 600 - 1000) kültürleriyle çağdaştır. Daha militarist olan Wari, aynı zamanda yetenekli tarımcılardı ve teraslı tarlaları sulamak için kanallar inşa ettiler. Bunun getirdiği ekonomik istikrar ve refah, Wari'nin eski Peru'da bir imparatorluk kurmak için birleşik bir askeri güç stratejisi, ekonomik faydalar ve farklı sanatsal imgeler uygulamasına izin verdi. Toprağın üstün yönetimi, MS 6. yüzyılın sonunda komşu Nazca ve Moche medeniyetlerinin düşüşüne katkıda bulunan 30 yıllık kuraklık dönemine direnmelerine yardımcı oldu .

Wari kuşkusuz çağdaş kültürlerden etkilendi, örneğin, hepsi tarıma ve güvenilmez bir iklimin kaprislerine bağımlı kültürler için hayati önem taşıyan güneş, yağmur ve mısırla yakından ilişkili bir tanrı olan Chavin Kurmay tanrısını benimsemek gibi. Bunu tekstil ve çömleklerde mevcut bir ritüel ikona dönüştürdüler , kendi markalı ikonografilerini yaydılar ve Andean sanatında kalıcı bir miras bıraktılar.

WARİ, ESKİ PERU'DA BİR İMPARATORLUK KURMAK İÇİN ASKERİ GÜÇ, EKONOMİK FAYDALAR VE FARKLI SANATSAL GÖRÜNTÜLERDEN OLUŞAN BİRLEŞİK BİR STRATEJİ UYGULADI.

Huari

Huari'deki başkent (modern Ayacucho'nun 25 km kuzeyinde) 2.800 m yükseklikte bulunur ve 15 kilometrekarelik bir alana yayılmıştır. İlk olarak MS 250 civarında yerleşti ve sonunda muhtemelen zirvede 70.000 kadar yüksek bir nüfusa sahipti. Huari, And mimarisinin tipik özelliklerini gösterir : yoğun şekilde paketlenmiş duvarlarla kapatılmış dikdörtgen yapılar, ayrıca bir bölme labirentine bölünebilir. Kentin 'ın duvar ve çamur harçla set büyük ölçüde işlenmemiş taşlar kullanılarak oluşturulan (yüksek 10 metre ve 4 metre kalınlığında kadar) büyük. Binalar iki veya üç katlıydı, avlular duvarlara yerleştirilmiş taş banklarla kaplıydı ve kanallar taş kaplıydı. Binaların zeminleri ve duvarları genellikle sıva ile kaplanmış ve beyaza boyanmıştır.

Wari mimarisinde kamu ve özel binalar arasında çok az fark vardır ve şehir planlamasına dair çok az kanıt vardır. Bununla birlikte, şehrin kuzeybatı kesiminde, en eski yerleşim alanı olan ve Vegachayoq Moqo olarak adlandırılan bir kraliyet sarayı tanımlanmıştır. Şehrin güneydoğusundaki Moraduchayuq yerleşkesinde şimdi yıkılmış bir tapınak bulunuyordu. 6. yüzyılda inşa edilmiş ve bir zamanlar kırmızıya boyanmış tüm yapıya sahip yeraltı kısımlarına sahipti. Sitedeki diğer binalar gibi kasıtlı olarak tahrip edildi ve ritüel olarak gömüldü. Şehir terk edilmiş görünüyor c. Bilinmeyen nedenlerle 800 CE.

Huari'de Wari kumaşlarının güzel örneklerini içeren mezarlar kazıldı. Seramikler de alandaki buluntular arasındadır. Monjachayoq bölgesinde, her biri ince kesilmiş taş levhalarla kaplı iki farklı seviyede 25 odadan oluşan bir kraliyet mezarı keşfedildi. Ek olarak, bir şaft, bir lama şeklindeki üçüncü bir kat odasına iner. Son olarak, dördüncü seviyede bir daire odası kesildi. Antik dönemde yağmalanan lama şeklindeki mezar kraliyet dinlenme yeriydi ve MS 750-800'e tarihleniyor.

Huari bir zamanlar sulanan tarlalarla çevriliydi ve tatlı su, yeraltı kanallarından şehrin içinden akıyordu. Diğer refah göstergeleri, seramik ve mücevherat gibi belirli malların üretimine adanmış alanların varlığıdır. Bu atölyeler için değerli malzemeler ve ithal mallar, çok uzak yerlerdeki ticareti gösterir : örneğin, kıyıdan deniz kabukları ve Ekvador'dan Spondylus. Huari ve diğer Wari şehirlerinde depolama için kullanılan binaların varlığı, aynı zamanda eski Peru'ya yayılmış, merkezi olarak kontrol edilen bir ticaret ağına işaret ediyor.

Pikillacta

Bir diğer önemli Wari merkezi de Huari'nin güneydoğusunda kurulan Pikillacta'daydı. 650 CE. 3250 m yükseklikte bulunan bu idari ve askeri yerleşim alanının kalbi, 745 x 630 metre ölçülerinde dikdörtgen bir formda inşa edilmiş ve kesin bir geometrik kare deseninde düzenlenmiştir. Bununla birlikte, münferit bileşiklerin iç mekanları, yerleşim açısından kendine özgüdür.

Diğer Wari sitelerinde olduğu gibi, erişim tek, dolambaçlı bir giriş üzerinden sıkı bir şekilde kontrol ediliyordu. Pikillacta'daki kayda değer buluntular arasında, elit vatandaşları tasvir eden 40 minyatür yeşil taş figürü ve küçük figürinler (5 cm'den büyük olmayan) dönüşümlü şamanlar, savaşçılar, tutsak esirler ve bakır , altın ve yarı değerli taştan pumalar yer alıyor . Site terk edildi c. 850 - 900 CE ve bazı binaların ve kasıtlı olarak mühürlenmiş kapıların yangın sonucu tahrip olduğuna dair kanıt vardır.

Diğer önemli Wari şehirleri Viracochapampa, Jincamocco, Conchopata, Marca Huamachuco ve Azangaro idi. Güneyde Tiwanaku topraklarında sınır olan Cero Baul'daki kale gibi tamamen askeri yerler de vardı. Bu siteler su kaynaklarına ve birbirlerine bir yol sistemi ile bağlanmıştır.

Wari Sanatı

Wari sanatı en iyi, genellikle Staff Deity'yi, bitkileri, San Pedro kaktüs çiçeğini, pumaları, kondorları ve özellikle lamaları tasvir eden ve bu sürü hayvanlarının Wari için önemini gösteren tekstil buluntularında kanıtlanır. Kumaşlar ölülerle birlikte gömüldü ve kuru tatlıdaki mezarlar iyi korunmuş durumda. Mavi özellikle tercih edilmesine rağmen tekstiller çok renkliydi ve tasarımlar ağırlıklı olarak doğrusal geometrik formlardan, özellikle kademeli elmas motifinden oluşuyordu. Aynı zamanda, görünüşte düzenli geometrik desenlere rağmen, dokumacılar genellikle tek bir rastgele motif veya renk değişikliğini (tipik olarak yeşil veya indigo kullanarak) parçalarına dahil ettiler. Bunlar imzalar veya kuralların her zaman istisnaları olabileceği bir örnek olabilir.

Wari tasarımları sonunda o kadar soyut hale geldi ki, figürler esasen tanınmaz hale geldi, belki de seçkinlerin kasıtlı bir şekilde yorumlarını tekeline alma girişiminde bulundular. Neredeyse tanınmayacak kadar çarpıtılmış soyut figürler, Wari dini törenlerinin bir parçası olan şamanik dönüşümü ve uyuşturucunun neden olduğu trans bilincini temsil etme girişimi de olabilir.

Popüler Wari çanak çömlek formları, And kültürlerinde başka yerlerde görülen çift ağızlı kaplar, büyük çömlekler, kaplar, kaseler ve kalıplanmış heykel figürleriydi. Dekoratif tasarımlar, Wari tekstil üretiminde kullanılanlardan büyük ölçüde etkilenmiştir. Staff Deity, dart atıcıları, kalkanları ve askeri tunikleri olan savaşçılar olduğu gibi, kadehler ( kero ) için özellikle popüler bir konuydu .

Değerli metaller aynı zamanda seçkin mallar için popüler bir ortamdı. Espiritu Pampa'daki bir kraliyet mezarından kayda değer buluntular arasında gümüş yüz maskesi ve göğüs plakası, altın bilezikler ve yeşil taş ve lapis lazuli gibi yarı değerli taşlardan yapılmış diğer mücevherler bulunur. Tipik Wari kostümündeki insan figürleri - kolsuz tunik ve dört köşeli şapka - dövülmüş değerli metallerden yapılmıştır.

Wari Mirası

Wari'nin düşüşünün kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, teoriler imparatorluğun aşırı genişlemesinden MS 9. yüzyılda başka bir uzun süreli kuraklık dönemine kadar uzanıyor. Sebep ne olursa olsun, bölge birkaç yüzyıl boyunca parçalanmış siyaset durumuna geri döndü.

Wari'nin en kalıcı mirası, sadece çağdaş Moche'yi değil, aynı zamanda daha sonraki Lambayeque uygarlığını ve daha sonra İnkaları da etkileyen sanatsal tarzlarıdır . Wari tarafından inşa edilen yolların büyük bir kısmı, İnkalar tarafından kendi kapsamlı yol sistemlerinde ve tarım için çok sayıda Wari teraslarında kullanıldı. Huari'deki başkent, antik çağda ve yine MS 16. yüzyılda İspanyollar tarafından yağmalanmıştı.

20. yüzyılın ortalarında yeniden keşfedilen ilk kazılar 1940'larda başladı ve bugün devam ediyor ve bir zamanlar tüm antik And kültürlerinin en önemlilerinden birinin sahip olduğu zenginlik ve gücü yavaş yavaş ortaya çıkarıyor.

Öne çıkan resim: Wari tuniği, Peru, MS 750-900. İdosenkratik düzenlemeye sahip geometrik tasarımlar, Wari tekstillerine özgüdür,mes. (George Washington Üniversitesi Müzesi, Tekstil Müzesi, Washington DC)