LATİN AMERİKA'NIN YERLİ HALKLARI

Güney Amerika kıtasında, yaklaşık 600 farklı etnik gruba ait 40 milyon yerli halkın yaşadığı tahmin ediliyor. Bu da bütün Latin Amerika’nın %13’ü ve kıtanın kırsal bölümünün %40’ı gibi büyük topluluğu temsil ediyor.

Bu güçlü fiziksel mevcudiyete rağmen, yerli halk ayrımcılığın ve sömürünün hedefi olmaya devam ediyor. İspanyol işgalinden beri, Latin Amerika’nın yerli halkı, kölellik, katliamlar, zorunlu göçler, sosyo-ekonomik sistemlerden dışlanma ve kültürel aşağılanma gibi sorunlarla mücadele etmekteler. Yerli halk, genel olarak fakirliğe mahkum edilirken, baskın topluma karşı direnişleri ve yıllar boyu yaşadıklarına rağmen hayatta kalabilmeleriyle herkese ilham veriyor.

En çok yerli nüfusa sahip 5 Latin Amerika ülkesi; Bolivya, Ekvator, Guatemala, Meksika ve Peru.

Bütün yerli topluluklar kendilerine ait tarih, dil ve dünya görüşüne sahip. Bu nedenle yerli toplulukları, geçmişten gelen sınırlar olmasına rağmen ülkelere göre değil de etnik kökenlerine göre kategorize etmek daha doğru bir yaklaşım olarak değerlendiriliyor..

1. Quechualar (Nüfus: 10 milyon)

Quechua yerlileri 10 milyonluk nüfusuyla en büyük yerli topluluğunu oluşturuyor. Kökenleri İnka İmparatorluğu’na dayanan Quechualar, Kolombiya And Bölgesi, Ekvator, Peru, Bolivya, Arjantin ve Şili’de yaşamlarına deam ediyorlar. Peru’da Quechua dili konuşan 8 milyon nüfusun, İspanyolca konuşan nüfusa eşit olması nedeniyle Quechua dili resmi dil olarak kabul görmektedir.

Quechua yerlileri, Roma katolikliği ve eski pre-hispanik dinlerin karışımı olan bir dine inanırlar. En ünlü Quechua festivallerinden biri, eski İnka başkenti Cuzco’da gerçekleşen Inti Raymi festivalidir.

İnti Raymi, kış gündönümüne saygı göstermek için haziran ayında yapılan İnka Güneşi Festivali’dir. Quechua halkının İnka tunikleriyle antik güneş selamlamla seramonilerini canlandırması her yıl bu olaya şahitlik etmek isteyen turistleri Cuzco’ya getiriyor. Festival, gece boyunca yeme, içme, dans ve tipik lama kurban etme ritüelleriyle devam ediyor.

2. Mayalar (Nüfus: 8 Million)

Latin Amerika’nın ikinci büyü yerli çoğunluğunu tam olarak bilinmemekle beraber 8-10 milyon nüfusuyla Mayalar oluşturuyor. Güney Meksika, Guetamala, Belize, Honduras ve El Salvador’da yaşayan Maya halkının kökleri Güney Amerika’da yaklaşık 4000 yıl öncesinde var olan medeniyete dayanıyor. Maya kültürü altın çağını , tarım, astronomi, matematik, mimari gibi alanlarda katettikleri ilerlemelerle 250-900 yılları arasında yaşamıştır. Kullandıkları sayısal sistemler ve takvimleriyle hala sıkça kendilerinden söz ettirmekteler. Millattan önce 50 yılına dayanan yazıtlarıyla batıya ait en eski yazılı tarihe sahip olan topluluktur.

3. Aymaralar (Nüfus: 3 Milyon)

Üçüncü büyük topluluk olan Aymaralar 3 milyonluk bir nüfusa sahip. Aymaralar And Dağlarının yükseklerinde şu anki Peru, Bolivya, ve Şili topraklarında yaşamaktalar. İnca İmparatorluğuna, İspanyol saldırılarına ve günümüzde de neoliberal emperyalistlere karşı güçlü duruşlarıyla Güney Amerika’nın en dayanıklı yerli topluluğu olarak anılırlar.

Aymaralar, milattan önce 500-200 yıllarına dayanan Güney Amerikanın bilinen en eski yerli topluluklarından biri. İnca İmparatorluğu’nun siyasi ve ekonomik olarak kıtaya hükmetmeye başladığı zamanlarda, kültürünü ve dilini koruma ayrıcalığı verilen tek topluluk Aymaralar olmuş ve bunu özellikleriyle günümüze kadar gelebilmişler.