İnka Khipu

İnka Khipu
Günümüzdeki elektronik ve bilgisayar temelli bilgi teknolojilerinin temelinde ikili kodlama yatar. Yani, sadece iki alternatif durumda bulunabilen bir sistemin hangi durumda olduğunun seçilmesi, tüm bu karmaşık teknolojiyi ortaya çıkartır.
Peki bu, zamanımızın teknolojisine özgü bir keşif mi? Hayır. Bundan yaklaşık 500 yıldan daha az zaman öncesine kadar bu tür bir sistemi kullanan bir topluluk vardı.
Kolomb-öncesi Güney Amerika’nın yerli halklarından olan İnkalar, iplerin üzerine attıkları düğümlerle, benzer bir sistem geliştirmişlerdi. İnkaların kendi dili olan Runa Simi (Quechua)’deki adlandırılmasıyla Khipu (düğüm ya da düğümlemek), ikili kodlamayı temel alan bir iletişim sistemine karşılık geliyordu. İnkalar, günümüzde Peru ve çevresine karşılık gelen bölgede yaşamış ve en parlak dönemlerini 15. yy’da görmüş Tawantinsuyu (Dört Çeyrek Toprakları) isimli bir devlet kurmuşlardı.
Bir khipu, esas gövdeyi oluşturan kalın bir ana iplik ve ondan çıkan ince iplikçiklerden oluşurdu. Bu ince iplikçiklerden de ikincil başka iplikçikler çıkardı. Bu ince iplerin üzerilerinde değişik sayılarda ve şekillerde düğümler bulunurdu.
Bu düğümlü ipler, bellek yardımcısı basit araçlar değil, hesaplama yapmaya yarayan matematiksel araçlardı. Buna göre aslında iplerin üzerlerindeki düğümler, sayıları gösteriyordu. İpin en altındaki düğümler birler basamağını, onun üstündekiler onlar basamağını, daha üsttekiler yüzler basamağını vs. Sekiz biçimli düğüm 1 sayısını gösterirken, farklı sayıda katlılık içeren uzun düğümler de 2’den 9’a kadar olan sayıları gösteriyordu. İpin üst kısımlarında yer alan tek düğümlerin sayısı da onlar ya da yüzler basamağındaki değeri gösteriyordu...